سايت تخصصي علوم راهنمایی

نوجواني و بلوغ

رشد:

زيست شناسان رشد را به معناي بزرگ شدن بخش ها تشكيل دهنده يك موجود زنده يا تشكيل بخش هاي جديد مشابه آنچه قبلا وجود داشته است مي دانند. رشد در موجودات زنده به دو صورت افزايش تعداد سلول ها و افزايش برگشت ناپذير اندازه سلول صورت مي گيرد.

رشد در طي زندگي جاندار ادامه دارد اما نتيجه آن هموراه ساختاري كارآمد، جوان و زنده نيست در پيكر جاندار در حال رشد، همواره ماده سازي و تخريب هر دو انجام مي شود وقتي ماده سازي بر تخريب برتري داشته باشد اندازه جاندار بزرگتر مي شود وقتي تخريب بر ماده سازي برتري داشته باشد پيري فرا مي رسد.

بلوغ:

بلوغ به مجموعه اي از تغييرات بدني و روحي كه بين دوران كودكي و نوجواني پيش مي آيد و تا جواني ادامه مي يابد بلوغ مي گويند در دوران نوجواني و بلوغ دخترها و پسرها يك دوره ي سريع رشد بدني را تجربه مي كنند.

اين تغييرات در دخترها يك یا دو سال زودتر از پسرها شروع مي شود.

در دخترها تغييرات سريع از 11 الي 12 سالگي و در بيشتر پسرها از 13 الي 14 سالگي آغاز مي گردد.

انواع بلوغ:

1- جنسي

2- جسمي

3- رواني

4- اقتصادي و اجتماعي

5- شرعي

1- بلوغ جسمي: منظور از بلوغ جسمي، رشد و تكامل اعضاي بدن است كه طي آن رشد استخوان و ساير اندام ها به مرز نهايي خود مي رسد.

2- بلوغ جنسي: شايع ترين نشانه هاي بلوغ در اين مرحله ظاهر مي شود، علائم بلوغ جنسي، ظهور صفات ثانويه جنسي است.

3- بلوغ رواني: نوعي تكامل روحي است كه قدرت تشخيص مسائل و مصالح زندگي را به انسان مي بخشد، در اين حالت فرد، قبول مسئوليت هاي اجتماعي قدرت رويارويي با مشكلات پيچيده پيدا مي كند.

4- بلوغ اقتصادي: هنگامي كه فرد از نظر تامين معاش و اداره ي مستقل اقتصادي بتواند برخود متكي باشد از نظر اقتصادي بالغ شده است.

5- بلوغ شرعي: فقه شيعه سن بلوغ را براي پسران 15 سال قمري و براي دختران 9 سال قمري در نظر گرفته است. در ميان اهل تسنن متفاوت است. در اين زمان نوجوان به وظايف ديني و اخلاقي خود عمل خواهد نمود.

تغييرات عاطفي:

در دوران بلوغ تغييرات عاطفي و رواني زيادي در نوجوان به وجود مي آيد و لازم است نوجوانان از خود مراقبت بيشتري به عمل آورند.

در اين دوران حساسيت ها، به خود گرفتن ها و زود رنجي ها بيشتر از ساير دوران ها در نوجوان تاثير ايجاد مي كنند در اين دوران نوجوانان براي ايمني خاطر نياز دارند كه:

1) قابل ارزش باشند

2) در تصميم گيري ها شركت كنند

عواطف در رفتارها:

عكس العمل هاي عاطفي يا رفتار ناشي از عواطف، عكس العملهايي است كه در اثر پيدايش انگيزه به وجود مي آيند مهمترين عواطف شامل شد، دوام و تاثيرات داخلي است.

عواطف تحت تاثير تربيت قرار دارند اما در طول عمر دوام دارند، عواطف شديد مي توانند در دستگاه هاي مختلف مانند تنفس، گردش خون، هورمون ها، ماهيچه ها تغييرات زيادي ايجاد كنند.

ايمني خاطر:

منظور از ايمني خاطر، فارغ بودن از نگراني ها و ترس هاي بي مورد و زندگي كردن به آرامي و خوشي است و زماني شخص داراي ايمني خاطر است كه بر نيروهايي دروني او را آزار مي دهند پيروز شود.

مثلا يك نوجوان ساعت ها وقت خود را جلو آينه سپري مي كند تا مبادا در نظر ديگران زشت جلوه نكند، براي اغلب انسانها ايمني خاطر چيزي بيشتر از خوراك و مسكن است.

انسان موجودي است كه در اين دوران به ارزشمند بودن, پيشرفت، تصميم گيري، دوست داشتن خلاقيت اهميت بيشتري مي دهد، بنابراين نيازهاي عاطفي خود را با آثار مختلف مانند، نقاشي، نوآوري هنري و علمي، تدوين آثار ادبي، كار دستي، ....... بروز مي دهد و در نهايت دوست دارد كه خودش باشد و خود تصميم بگيرد.

واكنش هاي دفاعي (Defenisve Reaction):

برخي از افراد با استفاده از روش هايي به نام واكنش دفاعي با افكار مقابله مي كنند كه گاهي اين واكنش ها مفيد و گاهي مضرند واكنش دفاعي اكتسابي هستند و طبيعي محسوب مي شوند، و افراد از آن به عنوان محافظي در برابر اضطراب و تشويش شديد براي جلوگيري از خدشه دار شدن شخصيت انساني به كار مي رود.

انواع واكنش هاي دفاعي:

1) بازگشت: گاهي افراد براي فرار از مسئوليت و يا مشكلات فرار روي خود آرزوی كودك بودن مي كند.

2) خيال بافي: گاهي شخص به عالم رويا و خيال فرو مي رود و شكست هاي خود را با خيال و اوهام جبران مي كند.

3) جابجايي، جايگزيني: گاهي واقعيت، ناخوشايندي براي نوجوان (فرد) رخ مي دهد او مي كوشد مسئوليت آن را به گردن ديگري بيندازد و براي آنها مقصر پيدا كند، در اين شرايط هدفي كه شانس بيشتري دارد جايگزين مي گردد.

4) جبران نقص: گاهي نوجوان(فرد) با پنهان كردن واقعيت، خود را عكس آنچه هست نشان مي دهد، مثلا بعضي اشخاص در شرايطي خود را شخص شجاع يا مودب نشان مي دهند كه اين ويژگي ها را ندارند اين نوع واكنش جبران نقص نام دارد.

سؤالات فصل 12

گزينه درست را انتخاب كنيد.
1) دوران بلوغ دختران از چه سني شروع و در چه سني پايان مي پذيرد؟

	الف) 12 تا 16
	ب) 11 تا 15
	ج) 12 تا 15
	د)11 تا 16

2) حد فاصل چه سني را دوران نوجواني مي گويند؟

	الف) 13 تا 16
	ب) 12 تا 16
	ج) 13 تا 18
	د) 12 تا 18

3) ايجاد توانايي اداره ي مستقل زندگي از نظر اقتصادي به طوري كه امكان يافتن جايگاه و موفقيت مشخص را در يك نوجوان به دنبال داشته باشد چه نوع بلوغي مي گويند؟

	الف) جنسي
	ب) اجتماعي
	ج) جسمي
	د) رواني

4) كدام يك موجب بروز صفات ثانويه جنسي مي شود؟

	الف) هورمون رشد
	ب) هورمون جنسي
	ج) غدد جنسي
	د) عوامل محيطي

5) كدام هورمون موجب بم شدن صدا و رويش موي بدن در مردان مي گردد؟

	الف) استروژن
	ب) پروژسترون
	ج) تستوسترون
	د) هورمون رشد

6) افزايش رشد استخوان لگن و رويش موي بدن از صفات ثانويه جنسي است كه تحت تاثير دو نوع هورمون در دختران ايجاد مي شود . اين دو نوع هورمون كدامند؟

	الف) تستوسترون , استروژن
	ب) پروژسترون , استروژن
	ج) پروژسترون , تستوسترون
	د ) استروژن , هورمون رشد

جملات زير را با استفاده از كلمات داده شده كامل كنيد.

الف) تغييرات سريع بدني نوجواني در دخترها		از پسرها به پايان مي رسد.
ب) فرد با تشكيل خانواده و ايفاي نقش هاي مربوط به بلوغ		سيد و است
ج) نوجوان خشم خود را نمي تواند به والدين نشان دهد و در نتيجه با برادر يا خواهر خود بدرفتاري مي كند اين واكنش چه نام دارد؟

عبارات صحيح و غلط را مشخص كنيد.

صحيح غلط

الف) با ميانه روي در واكنش دفاعي مي توان موقعيت سخت را تحمل كرد
ب) در پيري تخريب ماده سازي بر ساخت آن برتري مي يابد
ج) بزرگ شدن سلول، جذب با رشد نام دارد